کلید محافظ نشتی جریان

⚡️⚡️◻️کلید محافظ نشتی جریان بصورت دو پل ( برای مدار تکفاز ) و چهار پل ( برای مدار سه فاز ) عرضه شده و دارای سه تیپ کلی می باشد :

◽️کلید محافظ نشتی جریان تیپ AC

▫️کلید محافظ جان یا کلید محافظ نشتی جریان RCCB تیپ AC قابلیت تشخیص جریانهای نشتی با شکل موج متناوب AC را دارند. 

▫️این گروه از کلیدمحافظ جان بصورت 2 پل و 4 پل در دسترس است. رنج جریان نامی از 16 تا 125 آمپر و رنج جریان نشتی   0.5A , 0.3A , 0.1A , 0.03A , 0.01A بوده و ولتاژ کاری 200 تا 400 ولت می باشد.

◽️کلید محافظ نشتی جریان تیپ A

▫️کلید محافظ جان یا کلید محافظ نشتی جریان RCCB تیپ A قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی را دارند.

▫️ این گروه کلید محافظ جان در انواع 2 پل و 4 پل ارائه می گردند. رنج جریان نامی از 16 تا 80 آمپر و رنج جریان نشتی 0.5A , 0.3A , 0.1A , 0.03A , 0.01A بوده و ولتاژ کاری 200 تا 400 ولت است.

▫️ مدل خاصی از این کلید محافظ جان برای شبکه هایی با ولتاژ 500 ولت نیز ارائه شده است.

◽️کلید محافظ نشتی جریان تیپ B

▫️کلید محافظ جان یا کلید محافظ نشتی جریان RCCB تیپ B قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی تا فرکانس 1 مگاهرتز و مستقیم DC صاف را دارند.

▫️ این گروه کلید محافظ جان نیز در انواع 2 پل و 4 پل ارائه می گردند. رنج جریان نامی از 16 تا 125 آمپر و رنج جریان نشتی 0.03A تا 0.3A بوده و ولتاژ کاری 230 تا 400 ولت است.

▫️ همچنین مدلهای خاصی از این تیپ محافظ جان با قابلیت کار تا ولتاژ 500 ولت و یا رنج جریان نشتی تا 0.5 آمپر نیز وجود دارند.

قوانین نظارتی برق ساختمان

🔹۱- چاه ارت توسط شرکتهای دارای تاییدیه اجرا شود ، مقاومت چاه ۲ اهم و برای چاه ارت کارتکس چاه (کارتکس شرکت مجری چاه) اخذ شود .

🔹۲- رعایت حریم شبکه های توزیع برق از ساختمان برای ولتاژ v380-220 برابر ۱٫۵ متر می باشد و حریم ۲۰ کیلو ولت ۳ متر می باشد.

🔹۳- حتی المقدور از برقکاران مجاز که دارای گواهینامه انجام کار از سازمان فنی و حرفه ای می باشند استفاده گردد 

🔹۴- استفاده از کلید حفاظت جان ( RCD / RCCB ) با جریان نشتی حداکثر mA 30 الزامی است(حداقل برای مدار پریزها و آشپزخانه و حمام).

🔹۵- کف تابلو فیوز از کف تمام شده باید ۱۷۰ سانتیمتر فاصله داشته باشد و از لوله آب و گاز ۱۵۰ سانتیمتر فاصله داشته باشد .

🔹۶- در تابلو برق سیم های نول توسط ترمینال پیچی به هم متصل شوند و از به هم تابیدن سیمها و نوارچسب کاری کردن آنها خودداری گردد.

🔹۷- در تابلو برق جهت اتصال سیم های ارت از شینه ارت استفاده شود.

🔹۸- در همه لوله های برق، سیم کشی سه سیمه باشد مگر اعلام حریق دو سیمه که البته برخی اعلام حریق ها هم سه سیمه هستند، کلیه پریزها با سیم سه در دو ونیم میلی متر مربع ۲٫۵*۳ و روشنایی ساختمان با سیم سه در یک و نیم میلی متر مربع ۱٫۵*۳انجام شود.

🔹۹- حداقل فاصله نصب پریزها از کف تمام شده ۳۰ سانتی متر و فاصله کلید ها از کف تمام شده ۱۱۰ سانتی متر باشد. بجز آشپزخانه و پارکینگ و پشت بام که باید ارتفاع تمام شده۱۱۰ سانتی متر باشد و پریزها در پارکینگ و پشت بام باید IP44 باشند یعنی درپوش داشته باشند برای برف و باران.

🔹۱۰- فاصله کلید از ((چهارچوب در)) می تواند بین ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر انتخاب گردد ولی هر فاصله ای انتخاب شد باید در کل ساختمان همان فاصله اجرا شود و کلید و پریز سمت لولای در نصب نشود.

🔶ارتفاع مجاز نصب کلید و پریز از کف و سقف تمام شده 

🔸کلیدهای داخل ساختمان از کف 110- 120 سانتی متر

🔸پریزهای داخل ساختمان از کف 30- 35 سانتی متر

🔸پریزهای روی کابینت از روی کابینت 20-30 سانتی متر

🔸پریزهای یخچال و فریزر از کف 110-120 سانتی متر

🔸پریزهای ماشین لباس شویی از کف 70-80 سانتی متر

🔸گوشی آیفون از کف 130-150 سانتی متر

🔸روشنایی دیواری مثل مهتابی دیواری از کف 210 سانتی متر

🔸تابلو فیوز از کف 160- 170 سانتی متر

🔸جعبه تقسیم تا سقف 30-35 سانتی متر

کابل خودنگهدار

در مواردی که استفاده از خطوط با هادیهای لخت منجر به بروز حوادث گذرا می شود و یا اینکه رعایت حریم و سایر نکات فنی و ایمنی شبکه برق مقدور نیست استفاده از کابلهای خود نگهدار هوایی راه حل منطقی است. از عمده ترین این موارد می توان به مسیرهایی اشاره نمود که دارای عرض کم بوده و یا در آنها موانعی از قبیل ردیف درختان وجود دارد.

همانطور که می دانیم کابلهای خود نگهدار دارای هادی آلومینیومی و عایق پلی اتیلن کراس لینک می باشند و برای نصب این کابلها برروی پایه ها نیاز به یک سیم نگهدارنده (massenger ) می باشد که جنس این سیم برای کابلهای ۲۰kv از فولاد و برای کابلهای فشار ضعیف از آلیاژ آلومینیوم می باشد. در کابل خود نگهدار فشار ضعیف از سیم نگهدارنده بعنوان سیم نول نیز استفاده خواهد شد.

در طراحی خطوط با کابلهای خودنگهدار در دو سطح ولتاژ فشار متوسط و فشار ضعیف به ترتیب سطح مقطع‌های زیر مورد نظر قرار گرفته است که این طراحی قابل تعمیم برای سطح مقطع‌های دیگر نیز می باشد.

سطح مقطع  ۶۵+ ۱۲۰× ۳ میلی مترمربع برای فشار متوسط و ۷۰+۲۵+۹۵×۳ برای فشار ضعیف که سیم نگهدارنده (مسنجر)آنها به ترتیب ۶۵ و ۷۰ می باشد و سطح مقطع ۲۵ در فشار ضعیف برای سیستم روشنایی معابر می باشد.

فتوسل

فتوسل ها تجهیزاتی هستند که وظیفه دارند تا با توجه به طلوع و غروب خورشید، یا در بعضی از مدلها به وسیله یک برنامه کامپیوتری، یک لامپ یا هر وسیله برقی را خاموش و روشن کنند.

فتوسل های مورد استفاده در برق ساختمان دارای دو نوع کلی هستند:

‍ ◾️فتوسل های معمولی:

▪️از این فتوسل برای خاموش و روشن کردن اتوماتیک لامپ ها در طلوع و غروب خورشید استفاده می شود.

▪️ در واقع آنها با شدت نوری که دریافت می کنند می توانند تشخیص دهند که در حال حاضر روز است یا شب. و با توجه به آن جریان برق را قطع و وصل می کنند. 

▪️این نوع فتوسل دارای سه رشته سیم به رنگ قرمز، مشکی و سفید هستند که قیمت این مدل در نوع ۶ آمپر، حدوداً ۱۷ هزار تومان است، ولی بسته به آمپر خروجی آن، قیمت هم بالاتر می رود.

▪️این فتوسلها در سه نوع ۶ ، ۱۰ ، ۱۶ ، ۲۵ آمپر در بازار موجودند.

▪️در نصب این نوع نوع فتوسلها دقت کنید که، آنها را در جایی دور از نور لامپ ها نصب کنید. زیرا مقدار کمی نور هم می تواند روی آنها تاثیر بگذارد و در عملکرد آنها اختلال ایجاد کند.

فتوسل های نجومی:

اسم این دستگاه در واقع ساعت نجومی است ولی گاهاً به آن فتوسل نجومی هم می گویند. 

این دستگاهها نیاز به دریافت نور ندارد. و با یک برنامه کامپیوتری طلوع و غروب خورشید را به صورت دقیق تشخیص داده و لامپ ها را خاموش و روشن می کند. 

در بعضی از مدل ها حتی می توانید کوتاه و بلند شدن روزها در زمستان و تابستان را هم تنظیم کنید تا در مصرف برق صرفه جویی شود.

IP یا درجه حفاظتی

✅حفاظت در مقابل تماس و نفوذ آب و گرد و خاک

در بسیاری از محیط ها وسایل الکترونیکی باید در شرایط سخت و غیر قابل پیشی بینی کار کنند و همچنین در معرض گرد و خاک و رطوبت نیز هستند. درجه حفاظتی IPنشان میدهد که چطور و در چه مکانی این وسایل قابل استفاده هستند و خطر کمتری آنها را تهدید میکند. 

آی پی یا Ingress Protection درجه حفاظت تجهیزات در مقابل ورود گردو خاک و آب و رطوبت را بیان می کند که مطابق جداول زیر عدد اول درجه حفاظت در مقابل ورود ذرات جامد و عدد دوم درجه حفاظت در مقابل نفوذ آب و رطوبت را بیان می کند.

⭕️ عدد اول از سمت چپ 

0️⃣ هیچ حفاظت خاصی ندارد

1️⃣ حفاظت در برابر اجسامی با قطری بزرگتر از 50 میلیمتر

2️⃣ حفاظت در برابر اجسامی با قطری کمتر از 12میلیمتر

3️⃣ حفاظت در برابر اجسامی با قطری کمتر از 2.5 میلیمتر

4️⃣ حفاظت در برابر اجسامی با قطری کمتر از 1 میلیمتر

5️⃣ حفاظت کامل در برابر تماس و ته نشین شدن گرد و خاک

6️⃣ حفاظت کامل در برابر تماس و نفوذ گرد و خاک

⭕️ عدد اول از سمت راست 

0️⃣ ضد آب نیست

1️⃣ حفاظت در برابر چکیدن آب

2️⃣ حفاظت در برابر چکیدن عمودی آب (زاویه تا 15 درجه)

3️⃣ حفاظت در برابر آب اسپری شده (زاویه تا 60 درجه)

4️⃣ حفاظت در برابر آب پاشیده شده

5️⃣ حفاظت در برابر آب خارج شده از لوله

6️⃣ حفاظت در برابر دریاهای سنگین و یا جت های آب قوی

7️⃣ حفاظت در برابر غوطه ور شدن

8️⃣ حفاظت در برابر زیر آب رفتن کامل و مداوم

9️⃣حفاظت در برابر ورود آب از هر جهت حتی زیر فشار زیاد در ساختمان سازی (فشار بالا / بخارشوی، 80-100 درجه)

مثال : IP65

6 به معنی حفاظت کامل بدون نفوذ گردو غبار

5 به معنی عدم نفوذ در برابر پاشش آب از همه طرف (360 درجه) بدون فشار.

نکات اجرایی تاسیسات برقی ساختمان ( ارت )

اجرای چاه ارت

➖بر طبق بند 13-4-3-1-ج مبحث سیزدهم مقررات ملی برای مشترکان با کنتور های بیش از 60A سه فاز یا مجموعه ای از کنتورها با مجموع جریان بیش از 60A در هر فاز ضروری است.

➖در بند پ- 1-9-5 همین مبحث، روش سنتی قرار دادن صفحه مسی داخل زغال و پر کردن چاه با لایه های نمک و زغال شرح داده شده است که از 2 جهت مشکلات اساسی ایجاد می نماید:

🔸الف- خوردگی صفحه مسی به علت وجود نمک

🔸ب- شسته شدن نمک و بالا رفتن مقاومت چاه

به همین منظور در این دستورالعمل استفاده از مواد کاهنده مقاومت همانند خاک های معدنی

بنتونیت توصیه شده است.

◽️1-2 مطابق بند پ- 1-4-7-1 مبحث 13 استفاده از آرماتورهای فونداسیون برای هم بندی

اصلی ساختمان به سیستم زمین الکتریکی ضروری است. هم بندی فوق علاوه بر اثر هم

پتانسیل سازی، تأثیر قابل ملاحظه ای در کاهش مقاومت زمین دارد.

◽️1-3 از نکات بسیار مهم پس از احداث چاه زمین، آزمایش مقدار مقاومت الکتریکی زمین در

دوره های تناوب مشخص است. به منظور آشنائی مهندسان با نحوه انجام این آزمایش،

روش مورد لزوم مطابق استاندارد BS 7671 شرح داده شده است.

⚫️2- دستورالعمل احداث چاه زمین

◾️2-1 محل مناسب چاه زمین مکانی است که امکان آبیاری آن وجود داشته باشد، بنابراین

عدم صدمه به سازه ساختمان در انتخاب محل چاه زمین می باید مد نظر قرار داد شود.

◾️2-2 عمق نصب صفحه زمین نقطه ای است که نم طبیعی به طور دائم وجود داشته باشد ولی در

هر حال عمق لبه بالائی صفحه از 1.5 متر نباید کمتر باشد.

◾️2-3 ابعاد صفحه زمین حداقل 50*50 سانتی متر با ضخامت 2 میلی متر است.

◾️2-4 در اطراف صفحه زمین حداقل 20 سانتی متر ماده کاهنده مقاومت باید ریخته شود،

بنابراین قطر چاه حداقل 90 سانتی متر است.

◾️2-5 هادی های زمین، مسی، چند مفتولی و به مقطع حداقل 35 میلیمتر مربع هستند.

◾️2-6 اتصال های هادی زمین به صفحه زمین به یکی از دو روش زیر انجام می شود:

▪️2-6-1 در انتهای هادی ها یک کابل شوی مسی (پرسی یا پیچی) نصب می شود. کابل شو به

کمک دو عدد پیچ و مهره مسی به صفحه مسی اتصال می یابد. استفاده از پیچ و مهره

گالوانیزه ممنوع می باشد.

▪️2-6-2 اتصال هادی ها به کابل شو و کابل شو به صفحه با جوش اکسیژن (لحیم سخت) انجام می

گیرد. جوشکاری در کل سطح تماس باید صورت گیرد. اتصال لحیم نرم (سرب یا قلع) مجاز

نیست.

◾️2-7 مقدار مناسب ماده کاهنده مقاومت بنتونیت به صورت دوغاب به نسبت 300Kg بنتونیت و

1 متر مکعب آب است. روی بنتونیت با خاک دستی سرند شده پوشانده می شود.

◾️2-8 وجود شینه زمین در مجاورت چاه زمین یا داخل تابلوی اصلی ضروری است.

◾️2-9 برای انجام اندازه گیری مقاومت، امکان باز کردن هادی های اتصال زمین از شینه اتصال

زمین باید وجود داشته باشد.

◾️2-10 به شینه زمین علاوه بر چاه زمین، سیم های لخت مسی از اسکلت فلزی ساختمان، آرماتور

داخل بتن، هادی حفاظتی اصلی و هادی خنثی، لوله اصلی فلزی آب، فاضلاب، کانال های

تأسیساتی و بدنه دیزل ژنراتور متصل می شود.

◾️2-11 مقاومت کل زمین نباید از 2 اهم تجاوز کند. هر ساله این مقدار باید در گرم ترین ماه سال

اندازه گیری گردد.

◾️2-12 در صورتی که یک چاه زمین مقاومت لازم را ایجاد نکند از چند الکترود به صورت موازی

باید استفاده نمود. فاصله این چاه ها حداقل سه برابر بزرگترین بعد صفحه باید باشد ( 10

متر فاصله توصیه می گردد)

◾️2-13 چاه های زمین با سیم لخت مسی حداقل 35 میلیمتر مربع به یکدیگر متصل می گردد.

◾️2-14 هیچیک از هادی ها از نوع افشان نبوده و در انواع چند مفتولی ضخامت هر مفتول کمتر از

1/8 میلی متر نباشد.

◾️2-15 هادی زمین نباید هیچ گونه زدگی و خوردگی داشته باشد و آن را باید کاملا در وسط چاه

قرار داد و همچنین در معرض کشش نباشد.

◾️2-16 دریچه بازدید در بالای چاه به منظور بررسی وضعیت چاه در نظر گرفته شود.

3- از چاه زمین برای فاضلاب استفاده نگردد که این امر در مقررات ملی 13 پ 1-9-5 

یادآوری 5 ذکر شده است و علت آن این است مواد اسیدی روغنی، کف جوهرنمک مس را تخریب

می کند و الکترولیتی را پائین می آورد.

4- آزمایش مقاومت زمین (حداکثر 2 اهم) انجام شود، نتیجه این آزمایش در کارگاه نگهداری

شود و هر سال یک بار این آزمایش می بایست انجام گردد که این امر بر طبق مقررات ملی

13 پ 1-9-4 می باشد.

5- فاصله هر دو چاه از همدیگر حداقل می بایست معادل دو برابر ارتفاع یکی از چاه های ارت

باشد.