مفاهیم پایه روشنایی

🔸لومِن :

واحد اندازه‌گیری شار نوری است. لومن مقدار نوری است که از یک چشمه نقطه‌ای به شدت یک کاندلا (شمع) داخل مخروطی به زاویه رأس یک استرادیان پخش می‌شود .

رابطه لومن و کاندلا (شمع) به صورت زیر بیان می‌شود :

1 lm = 1 cd·sr

🔸 شار نوری :

نورسنجی، شار نوری ، توان نوری یا میزان نور، معیاری است برای سنجش توان دریافت شده از نور. شار نوری را نباید با شار تابشی که معیاری برای سنجش توان کل نور گسیل‌شده ‌است اشتباه گرفت زیرا شار نوری به گونه‌ای تعریف شده تا بازتاب‌دهنده حساسیت متغیر چشم انسان به طول موجهای مختلف نور باشد.

همچنین شار نوری را  توان نوری هم می‌گویند .

🔸درخشندگی :

درخشندگی یا تراکم نور یا لومینانس در نورسنجی ، معیار سنجش شدت نور در واحد مساحت در یک جهت مشخص است. درخشندگی بیانگر میزان نور عبوری از یک سطح، یا گسیل‌یافته از آن، در یک زاویه فضایی مشخص است. یکای اس‌آی درخشندگی کاندلا بر متر مربع (cd/m2) است. یکای غیر اس‌آی معادل این یکا « نیت » است   .

درخشندگی اغلب برای بیان ویژگی گسیل نور یا بازتاب آن از سطوح صاف و پخشنده نور به کار می‌رود. درخشندگی نشان می‌دهد که چه میزان توان نوری توسط چشم انسان از یک زاویه دید مشخص قابل تشخیص است . بنابراین درخشندگی معیاری است برای اینکه آن سطح تا چه حد درخشان به نظر خواهد رسید .

🔸شدت روشنایی :

در نورسنجی، شدت روشنایی ، روشنایی یا چگالی شار نوری به شار نوری تابیده‌ شده بر واحد مساحت گفته ‌می‌شود . روشنایی معیاری است برای سنجش همبستگی شدت نوری (طول موجهای وزن‌داده‌شده بر پایه تابع درخشندگی) که می‌تابد و درک انسان از روشنایی . به طور مشابه گسیل نوری به شار نوری گسیل ‌یافته از واحد سطح گفته می‌شود .

شدت روشنایی برای نور تابیده‌ شده بر یک سطح استفاده می‌شود  .  یکای  روشنایی  لوکس  ( lx )  یا  لومن  بر  متر  مربع (cd.sr.m-2) است .

🔸اثرگذاری نوری :

اثرگذاری نوری معیاری است برای سنجش عملکرد یک منبع نور در تولید نور مرئی . اثرگذاری نوری برابر است با نسبت توان نوری به توان . با توجه به مسئله ، منظور از توان ممکن است توان تابشی یا توان مصرفی منبع باشد

 

🔸بهره نوری :

بهره نوری معیاری است برای بازدهی منبع در تولید نور مرئی از الکتریسیته. در مقابل، اثرگذاری نوری تابش، مشخص می‌کند که یک مقدار تابش الکترومغناطیسی مشخص ، تا چه حد در تولید نور مرئی موفق است و به صورت نسبت شار نوری به شار تابشی بیان می‌شود . بهره نوری بر حسب لومن بر وات ( lm/W ) اندازه‌گیری می‌شود .

🔸کلوین ( دمای رنگ ) :

دمای رنگ یا درجه حرارت رنگ که با واحد کلوین سنجیده می شود ، بیان کنندۀ روشنی و رنگ نور است . پدیده ترکیب رنگهای مختلف با طول ‏موجهای متفاوت و تشکیل یک نور جدید را درجۀ حرارت رنگ می نامند و آنرا با واحد کلوین‎ (k) ‎می سنجند. هرچه ‏درجۀ کلوین بالاتر باشد نور متصاعد شده خنک تر و روشن تر مانند سفید خواهد بود و به همین نحو درجۀ کلوین پایین تر بیانگر ‏نورهای گرم مانند زرد و قرمز است .